Nieuwsbrief april/mei 2025 nr. 8 |
|
|
|
De laatste moeilijke periode: pijnlijke gebeurtenissen
Beste lezers,
In deze nieuwsbrief gaat onze aandacht uit naar meerdere gebeurtenissen, ontwikkelingen en verhalen van het verzet in de regio en omstreken. Want behalve de historisch waardevolle bijeenkomst op 7 mei a.s. in Maasland, ligt de nadruk in dit schrijven eveneens op de laatste fase van de bezetting. Een periode waar de meeste slachtoffers vielen onder het Westlands verzet en haar direct betrokkenen. Dat is ook de reden waarom u het levensverhaal van enkele van de slachtoffers kunt lezen in dit nummer.
Verder gaat kort de aandacht uit naar de opstand van de Georgiërs op Texel, de laatste Engelandvaarders alsmede naar een waardevolle reactie op het artikel over Nicolaas Koers. Natuurlijk passeren nog andere items de revue, maar deze komt u vanzelf tegen bij het doornemen van de nieuwsbrief.
En, zoals u inmiddels weet, mag u deze nieuwsbrief doorsturen naar familie, vrienden of vriendinnen, buren, collega’s en anderen die mogelijk geïnteresseerd zijn in het werk van onze stichting.
|
|
|
KOMT U OOK NAAR ONZE BIJEENKOMST
IN MAASLAND?
OP 7 MEI 2025
IN 'T TREFPUNT
GELEGEN NABIJ DE OUDE KERK!
(zie onze eerdere nieuwsbrieven voor meer informatie) |
|
|
Pijnlijke gebeurtenissen: 'Kleine Niek'
|
|
|
In de serie ‘De gezichten achter de knokploeg Westland’ passeren voornamelijk onbekende leden van het gewapend verzet uit de regio de revue. Dit keer gaat de aandacht uit naar meerdere gebeurtenissen en personen in de laatste maanden van de bezetting. Aanleiding hiertoe is dat in deze periode het Westlands verzet meerdere mensen verloor. De meesten van hen werden verraden, soms was het pech of louter toeval. In dit artikel gaat de aandacht uit naar Nicolaas Koers uit Naaldwijk.
Confrontaties en geweld
In de kille en koude winter van ‘44/’45 vonden meerdere confrontaties plaats in Rotterdam. Niet alleen tussen het verzet en de Duitse bezettingsmacht, in het bijzonder de SD, maar ook met meerdere kleine wilde groepen, bestaande uit criminelen, gedeserteerde Duitsers en Nederlandse soldaten in Duitse dienst. Ook was een groep zwarthandelaren actief die de bevolking uitkneep en druk bezig was om zijn eigen portemonnee te vullen. Dit alles leidde tot verraad, vele schietpartijen, arrestaties en een groot aantal liquidaties in de stad.
Executies
Bovengenoemde gebeurtenissen leidde ertoe dat de Duitse troepen meerdere leden van de Westlandse knokploeg arresteerden, die actief waren in Rotterdam. Dit gold onder meer voor ‘Lange Siem’, ‘Kleine Niek’ en ‘Daan’. Eerstgenoemde wist bij zijn transport naar nazi-Duitsland te ontsnappen en sloot zich na verloop van tijd weer aan bij zijn oude verzetsgroep in de stad. Dit gold niet voor de twee andere Westlanders: Kleine Niek’ en ‘Daan’. Beiden werden gearresteerd en als Todeskandidaten opgesloten, wat betekende dat wanneer het verzet een overval pleegde of iemand liquideerde, een foute agent, V-man of -vrouw of een ander gevaarlijk persoon, de meerdere Todeskandidaten de kogel kregen als vergelding.
Kleine Niek
Dit gold, zoals eerder aangestipt, voor Daan, Harry, Oom Klaas, Jan v/d Rijn en Kleine Niek. Zij maakten allemaal deel uit van de knokploeg Westland, maar vonden in de laatste periode van de bezetting de dood door Duitse executiepelotons. Een triest voorbeeld hiervan is Kleine Niek. Hij was al vanaf het begin betrokken bij het verzetswerk in het Westland van Oom Piet. Zij kenden elkaar omdat de vader van Kleine Niek, de heer Koers, ook tuinder was. Zijn tuin lag pal tegenover de tuin van Oom Piet. Oftewel, ze kenden elkaar al langer. Uit de verhalen komt naar voren dat het gezin Koers, zachtjes uitgedrukt, niet zo blij en enthousiast was dat hun zoon betrokken raakte bij het verzet in het Westland. Toch zette Kleine Niek door en raakte hij steeds dieper betrokken bij het (gewapend) verzet in het Wetland, de regio en ver daarbuiten.
Persoonlijke achtergrond
Nicolaas Koers werd geboren in oktober 1917 en groeide op in de gemeente Naaldwijk. Zijn ouders waren Hendrikus Koers en Anna Vincentina Valstar. Zij trouwden een jaar eerder in 1916 in het gemeentehuis van Naaldwijk. Het echtpaar kreeg drie kinderen. Helaas overleed de moeder van het gezin al op jonge leeftijd. In de beginjaren twintig blies zij op 28-jarige leeftijd haar laatste adem uit. Een trieste gebeurtenis binnen het gezin Koers. Nicolaas zelf droeg al op jonge leeftijd zijn steentje bij door mee te helpen in de tuin van zijn vader. Ook op latere leeftijd werkte hij in de kassen als tuinarbeider.
|
|
|
|
|
Een correctie vanuit de familie!
|
|
|
Kort na de publicatie van het artikel in het Nieuwsblad Hoek van Holland ontving de stichting, zoals al kort werd aangestipt, een reactie n.a.v. het artikel over Nicolaas Koers uit Naaldwijk.
Het bericht kwam van Anneke van der Houwen – Koers uit Hoek van Holland. In haar e-mail gaf ze nog een belangrijke en waardevolle aanvulling door. Het gezin waar Nicolaas Koers in opgroeide, bestond niet uit vier maar uit vijf personen. Want behalve zijn ouders en zijn zusje had Nicolaas Koers ook nog een broertje.
Dit 'nieuwe' gezinslid, Simon Pieter Koers, zag het levenslicht op 26 januari 1920. Kort na dit bericht heb Anneke gebeld en hadden we een goed en prettig gesprek. Tijdens het gesprek heb ik haar uitgenodigd voor de bijeenkomst op 7 mei in Maasland. Helaas is zij verhinderd, maar haar broer Nico en zijn vrouw zullen de honneurs van de familie waarnemen. Kortom, een belangrijke en waardevolle aanvulling.
|
|
|
|
|
Een boekentafel
|
|
|
Op woensdagmiddag 7 mei a.s. vindt tijdens deze middag een bijzondere bijeenkomst plaats. Behalve enkele lezingen en een boekpresentatie, is er verder een kleine boekentafel aanwezig. Deze boektafel is een initiatief van de Documentatiegroep '40-'45 en stichting 80 jaar vrijheid, waar u meerdere 2ehands boeken kunt kopen over de oorlogsjaren en de bezetting Misschien komt u een boek tegen waar u al langere tijd naar op zoek bent. Verder vindt u er boeken van Albert Oosthoek en Frank van Riet. Natuurlijk kunt u deze middag er ook terecht voor het nieuwe boek Gezichten achter het verzet. Dit voor de prijs van 20,- euro.
|
|
|
|
|
Wist u dat?
|
|
|
Tachtig jaar geleden begon de bloedige slag om Texel, waarbij de Georgiërs in Duitse dienst in opstand kwamen tegen hun baas. Deze relatief onbekende strijd kent enkele bijzondere feiten en gebeurtenissen. De opstand brak uit op 5 april 1945 en duurde enkele weken. Hoewel de Duitsers versterkingen lieten aanrukken vanuit het vaste land, hielden de opstandeling lang stand voordat genoodzaakt waren zich over te geven.
Deze gebeurtenis op Texel leidde ertoe dat ongeveer een maand voor het einde van capitulatie van nazi-Duitsland alsnog enkele mannen de oversteek waagden vanuit Texel richting Groot-Brittannië. Deze groep Engelandvaarders waren de laatsten die de gok waagden om de Nioordzee over te steken. Ze vertrokken in de late avond van vrijdag 6 april 1945 en wisten al na enkele dagen veilig de overkant te bereiken.
Maar wist u dat een oud-Westlander deel uitmaakte van deze laatste groep Engelandvaarders?
En wist u dat deze persoon uit Maasland kwam?
En wist u dat iemand uit hetzelfde gezin al eerder de oversteek had gemaakt?
En wist u dat hij veilig de overkant bereikte, maar eind december ‘44 door de Duitsers was doodgeschoten?
Bent u benieuwd om wie en om welk gezin het gaat? Het volgende nummer besteed meer aandacht aan deze bijzondere gebeurtenis!
|
|
|
|
|
Pijnlijke gebeurtenissen: 'Oom Klaas'
|
|
|
In de serie ‘De gezichten achter het verzet’ gaat de aandacht uit naar de veelal onbekend gebleven verzetsmensen uit de regio en omstreken. De focus ligt op de leden van de knokploeg Westland, die hun leven verloren tijdens de laatste maanden van de bezetting. In dit artikel gaat de aandacht uit naar Oom Klaas, een broer van Oom Piet uit Naaldwijk, leider van de knokploeg, en van Jan Doelman, bekend van boerderij Landlust aan de Oostgaag in Maasland. Maar wat weten wij van hem en wat deed hij tijdens de jaren 40-45?.
Zoals eerder aangestipt viel in de winter van ’44/’45 en het voorjaar van ’45 een groot aantal slachtoffers onder het verzet. Dit gold ook voor enkele (oud)gedienden binnen de knokploeg Westland. In dit geval Oom Klaas (Nicolaas Doelman) en zijn zoon Pieter Christiaan Doelman.
Achtergrond
Hoewel beiden hun wortels hebben in het Westland, vertrok Nicolaas Doelman met zijn gezin na de Eerste Wereldoorlog, richting Alphen aan den Rijn en vestigden zij zich in het dorp Zwammerdam. Hij begon daar een boerderij en zowel het gezin als de boerderij namen in aantal en omvang toe. Het gezin Doelman bestond uit negen personen: Nicolaas Doelman en Anna Doelman-Noordam en hun zeven kinderen. Pijnlijk genoeg verloor het echtpaar in de jaren dertig één van hun kinderen: Maria Doelman (7 jr.).
Onderdak
Na de meidagen van ’40 en de bezetting van Nederland raakten Nicolaas en zijn vrouw Anna snel betrokken bij het helpen van landgenoten als gevolg van allerlei besluiten om de Joden in Nederland onder druk te zetten. Ook zette zij zich in voor het verspreiden van illegale lectuur, waaronder de verzetskranten Vrij Nederland en later Trouw. Meer en meer raakten zij dieper betrokken bij het verzet. Zeker toen zijn broer Pieter Doelman bij hem aanklopte samen met Leendert Valstar (Bertus). Zij zochten een onderduikadres om uit het zicht te blijven van de Nederlandse politie en de Duitse bezettingsmacht en beiden verbleven voor een langere periode op de boerderij van Nicolaas Doelman.
KP Westland en KP Zwammerdam
Na de oprichting van de Landelijke Knokploeg (LKP), waarbinnen de knokploeg Westland een belangrijke rol speelde, deed Nicolaas Doelman (Oom Klaas) mee aan meerdere gewapende acties, kraken en overvallen.
|
|
|
|
|
|
|
Programmaoverzicht (globaal)
13.00 - 13.25: ontvangst, welkom en koffie/thee
13.30 - 13.40: een woord van welkom
13.40 - 14.15:1e lezing door dr. Albert Oosthoek
14.20 - 14.55: 2e lezing door dr. Frank van Riet
14.55 - 15.15 PAUZE
15.20 - 15.35:
boekpresentatie&overhandiging v/h 1e exemplaar
15.35 - 15.55
korte toespraken:(klein)kinderen & burgemeesters
16.00 - 17.00: ontmoeting/hapje&drankje/boekentafel
|
|
|
Enthousiast over onze plannen?
|
|
|
|
|
|
|
|
Beste lezer(s), u ontvangt deze nieuwsbrief omdat iemand uit uw familie, vriendenkring of een bekende, u hiervoor heeft aangemeld. Mocht u toch geen interesse tonen of sowieso geen nieuwsbrief willen ontvangen van onze stichting, stuurt u dan een berichtje naar onderstaand mailadres.
|
|
|
|
